Bir emperyalizmi başka birine karşı kullanma ve onların düşmanlıklarını kullanma hakkından feragat etmiyoruz, fakat sadece halkın ihtilalci bir hükumeti bunu herhangi bir emperyalizmin başka bir emperyalizme karşı maşası olmadan gerçekleştirebilir. (Troçki, 11 ağustos 1937)

26 temmuz 2023 tarihinde sabaha karşı Nijer’de, Abdurrahman Tiani tarafından komuta edilen Başkanlık Muhafızları 2021 senesinde seçilmiş olan başkan Muhamed Bazum’u Niamey kentindeki başkanlık sarayında alıkoymuştur. Başkentin stratejik yerlerinde birlikler konumlanmıştır.

Fransız emperyalizminin etkisi Sahel bölgesinde çökmektedir

Temmuz ayında Nijer’deki darbe, başka darbeleri takip etmiştir, Mali’de ağustos 2020 ve mayıs 2021 tarihlerinde, Gine’de eylül 2021 tarihinde, Burkina Faso’da ocak ve eylül 2022 tarihlerinde. Aynı zamanda Gabon’daki ağustos 2023 tarihli darbeden evvel meydana gelmiştir. Fransız emperyalizminin “kendi bölgesi” olarak değerlendirdiği unsur, kağıttan yapılma bir saray gibi çökmektedir, bu da onun devletini hem Fransa’da hem de dünyanın kalanında zayıflatmaktadır.

Darbeden kısa bir süre sonra, genelkurmay bir kışlada toplanmış ve “Vatanın muhafazası için milli konseyi” kurmuştur.

Biz, Vatanın Muhafazası için Milli Konsey’de (CNSP), toplanmış müdafaa ve emniyet kuvvetleri, bildiğiniz rejime son verme kararı aldık. Bu, emniyet vaziyetindeki devamlı kötüleşmenin ardından, ekonomik ve sosyal açıdan kötü yönetimin ardından alınmış bir karardır. (CNSP, Bildiri, 26 temmuz 2023)

Nijer, dünyadaki 4. uranyum üreticisidir ve kuzeybatıda dört maden yatağı bulunmaktadır :

• Azelik’te bir maden devlet ve Çin kapitalist grupları CNCC ile ZXJOY iştirakinden oluşan müşterek bir şirket tarafından işletilmektedir;
• Akuta’daki maden boşalmıştır ancak rehabilitasyon ve temizleme sürecindedir, Arlit madeni tam kapasite çalışmaktadır, Imurarem madeni henüz etüt aşamasındadır, her üçü de devlet ve Fransız kapitalist grup Orano (eski Areva, eski Cogema) iştirakiyle oluşturulmuş bir şirketin elindedir.

Nüfusun %85’inin elektriğe erişimi yoktur. Çinli Gezuba grubu (CGGC), güncel olarak Kandaci barajını inşa etmektedir ve bunun elektrik imalatını iki katına çıkarması beklenmektedir, aynı zamanda Çinli CMB grubu Badagişiri’ye bir beton fabrikası teslim etmiştir.

Agadem (Nijer’in güneydoğusu) petrolünün çıkarılması ve rafine edilmesi, devlet ile Çinli çok uluslu grup CNPC’nin müşterek şirketine emanet edilmiştir. CNPC aynı zamanda Afrika’nın en uzunu olan ve Benin’deki Seme-Kpoci limanına dek brüt petrol ihraç etmeye yarayacak 2000 kilometrelik bir petrol boru hattı inşa etmektedir.

En mühim altın madeni, devlet ve Kanadalı Endeavour şirketinin kurdukları müşterek bir şirket tarafından işletilmektedir.

Darbeciler, Mali ile Burkina’daki darbeciler gibi, eksi sömürgeci kuvvet ve oradaki en mühim ecnebi orduyu bulunduran Fransa’ya düşman hisse güvenmektedirler.

Fransız hükumeti, darbeden gelen otoriteleri tanımayı reddetmekte ve sefiriyle birliklerini bölgede tutmaktadır. Nijerya hükumeti ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (Nijer’in de mensup olduğu Cedeao/ECOWAS) darbeyi kınamışlar ve seçilmiş başkanı daha önce yaptıkları gibi tekrar işbaşına getirme tehdidinde bulunmuşlardır.

Generallere hizmet eden emperyalizm karşıtı birleşik bir cephe

Halkın haysiyetiyle egemenliğinin muhafazası için kutsal birlik (M62) ağustos 2022 tarihinde “on beş kadar sivil toplum teşkilatının” blokuyla doğmuştur.

Nijeryalı sivil toplum teşkilatları tüm sendikalara, sivil toplum örgütlerine, akademisyenlere, medya insanlarına, nakliyecilere, çiftçilere, hayvan yetiştiricilere ve dini liderlere ciddi tehdit altında olan halkın haysiyeti ve egemenliğini müdafaa ve muhafaza etmek için kendilerine katılmaları çağrısı yapmıştır. (M62, 2 ağustos 2022)

Bir sene sonra, M62 derhal darbeyi desteklemiştir.

M62, bu darbenin Nijerya halkının haysiyetini geri getirmek ve devrik rejimin savruluşunu tamir etmek için son fırsat olmasını umut etmektedir. (Mahaman Sanusi, M62 genel sekreteri, 27 temmuz 2023)

30 temmuz, Niamey, m62 tarafından Fransız sefareti önünde tertip edilen gösteri / fotoğraf Balima Boureima

Şimdilik genelkurmay ile M62 elele çalışmaktadır. M62, 30 temmuz tarihinde Niamey kentinde darbecilere destek yürüyüşü çağrısında bulunmuştur, bu yürüyüş esasında yüzlerce genç Fransa karşıtı sloganlar atmış ve Fransız sefareti önünde buluşmuştur.

Öte yandan, maaşlı çalışan sendikaları cunta önünde diz çökmüşlerdir.

Nijer Emekçi Sendikaları Birliği (NESB), Vatanın Muhafazası için Milli Konsey’i (VMMK) tebrik eder ve ona, Fransız devletiyle yapılmış askeri müdafaa anlaşmalarının feshi için sarsılmaz destek verir. NESB, VMMK’yı güvensizliğe karşı ve vatanın toprak bütünlüğü için vatansever mücadelesine devam etmeye teşvik eder. (NESB, 13 ağustos 2023)

Bazıları, bunu küçük ve büyük patron teşkilatlarının yanında yapmıştır.

Nijer Emekçiler Birliği, Nijer Emekçiler Yakınsaması, Nijer Esnaf, İthalatçı, İhracatçı ve Toptancılar Sendikaları, Nijer Emekçi Sendikaları Birliği’nin oluşturdukları Nijer Sendikal Eylem Birliği, Nijer halkının ordusunun arkasında olduğunu hatırlatmıştır ve kardeş ülkeler Mali, Burkina Faso, ile Gine-Conakry’nin haysiyetli, cesur, kardeşçe ve Afrika’cı kararını memnuniyetle karşılamıştır. (Nijer Sendikal Eylem Birliği, 2 ağustos 2023)

11 ağustos tarihinde, M62’nin çağrısını takiben binlerce gösterici Fransız askeri üssü önünde milli bayraklarıyla ve Rus bayrakları taşıyarak yürüyüş yapmıştır. 14 ağustos tarihinde, yargı Nijer M62’sinin koordinatörü olan Abdulaye Seydu’yu salıverme kararı vermiştir.

26 ağustos tarihinde, Niamey kentindeki (30000 kişi kapasiteli) Seyni Kuntç stadyumu generallere destek vermek ve onları dinlemek için üçte iki oranında dolmuştur. Bayraklar, Nijerya, Rus ve Cezayir bayraklarından oluşmuştur.

CUAFVC İslamcıları işe karışıyor

Sokaklarda o ana dek pek faal olmayan İslamcılar artık M62’ye rakip olmaya çalışmaktadırlar. Lideri (resmi olarak Amerikan sefirinin ziyaretini derneğine 21 temmuz 2021 tarihinde kabul etmiş) Nijer İslami Derneği başkanı Şeyh Cibril Sumeyla Karanta olan İslamcıların Değişimin İtici Kuvvetlerinin Eylemi için Tek Teşkilat (Cadre unique d’action des forces vives du changement (CUAFVC)), ülkede 1 eylül tarihinde gösteriler yapılması çağrısında bulunmuştur.

Fransız üssüne yakın bir meydanda toplanan topluluk, bazıları seccadeleri üzerinde bazıları ise doğrudan yerde, toplu ibadette bulunmuştur. Maksat, İslam’ın bu kutsal gününde Nijer ile halkını onları hedef alan komplo ve fesatlardan koruması için Allah’a yalvarmaktı. Böylece, bu duanın ardından ulemalar birbiri ardına vaaz vermişler ve göstericileri kadın ve erkek Nijeryalıların 26 temmuz tarihinden beri verdikleri asil mücadele mevzusunda aydınlatmışlardır. (Milli Basın Ve Matbaa Bürosu, 3 eylül 2023)

Dinci burjuvaların sözcüsü, nüfustan cuntaya itaat etmesini istemiştir.

Tarih bize, bir halkla onu yönetenlerin ne zaman stratejik menfaatlerin müdafaası mevzusunda bir blok oluştururlarsa, düşmana karşı galip geldiklerini öğretir. Bu sebepten dolayı CUAFVC, milletin tüm itici kuvvetlerine Vatanı Muhafaza için Milli Konsey’de toplanmış askerlerimizin arkasında bir blok oluşturmaya davet etmiştir. (Bulamin Mustafa, 1 eylül 2023)

Aslında tarih, Komünist Enternasyonal’in (1919-1923) bir yöneticisinin ikazını teyit etmiştir.

Geri kalmış devlet ve milletlere gelince, bilhassa aklımızda tutmamız gereken şey… ruhban sınıfıyla diğer gerici ve Orta Çağ’cı unsurlara karşı mücadelenin lüzumudur…; Panislamizme ve diğer benzer akımlara karşı…, geri kalmış ülkelerin kurtuluşçu demokratik burjuva akımlarına komünizmin renkleriyle süsleme eğilimine karşı. (Vladimir Lenin, Milli ve Sömürge meselelerine dair tezlerin ilk müsveddesi, 5 haziran 1920)

Ertesi gün yani 2 eylül gününde, M62’nin daha kitlesel, daha gürültülü ve daha genç gösterisi, Fransız ordusunun üssünün etrafını sarmıştır. Hiçbir konuşmacı, Amerika’nın askeri mevcudiyetinden bahsetmemiştir. Bunların arasında cunta tarafından atanan Ticaret ve Sanayi Bakanı da bulunmuştur.

Bu unutulmaz ihtilalci etkinlikte hazır bulunan Nijer Ticaret ve Sanayi Bakanı Seydu Asman Bey, ekonomik aktörlerle beraber destek vermeye gelmiştir… Ve hiçbir Nijeryalı, bu egemenlik yürüyüşünde geride kalmamalıdır. Bakan için bu seferberlik ülkemizin en büyük ihtilalinin başlangıç noktasıdır çünkü birçok şey sadece halka fayda sağlaması için gözden geçirilecektir. (Milli Basın Ve Matbaa Bürosu, 3 eylül 2023)

Konuşmasında M62 hazinedarı, cihatçıların Fransız devleti tarafından oluşturuldukları ve silahlandırıldıkları komplocu masalını teyit etmiştir.

Erkek, kadın, sivil, asker, bugün burada tek bir hedef için toplandık ve bu Nijer’dir… Bizimle mücadele eden teröristler değildir, çünkü bu yüzlerce sivil ve asker katlini onlar gerçekleştiremez… Bu terörizm gökten inmedi, yerden fışkırmadı, Fransa tarafından yaratıldı, başka türlü okula hiç gitmemiş birinin silah, cephane yapmasını ve pusular kurmasını anlayamayız. (Suleyman Falmata Taya, 2 eylül 2023)

Bu medyatik hareketlerden uzakta, Orano tarafından uranyum çıkarılması devam etmektedir.

Diğer emperyalizmler kendi kartlarını oynamaktadırlar

Rus emperyalizmi, Orta Afrika’da 2018 senesinde, Mali’ye de 2022 senesinde kendisine yer edinmiştir. Özel kapitalist ordu Wagner, hem kendi hesabına hem de Rus devleti hesabına tabii kaynakları yağmalamaktadır. 11 ağustos tarihinde, Rusya darbecileri devirmek için her türlü teşebbüse karşı ikazda bulunmuştur.

Afrika’da Çin git gide daha etkili bir hale gelmektedir, ve bu kıtada bir üssü bulunmaktadır. Nijer’e en çok ihracat yapan ülkedir, ve Fransa’dan sonra ikinci yatırımcıdır. Şi hükumeti beklemediği darbeyi kınamamıştır. 4 eylül tarihinde, cunta tarafından atanan hükumetin Başbakanı ile bir görüşmenin ardından, sefir ülkesinin ara bulucu olarak çalışmaya hazır olduğunu beyan etmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri’nin önemli askeri mevcudiyeti bulunmaktadır. En önemli endişeleri, Rusya’nın Fransa’nın yerini almasına mani olmaktır. Biden hükumeti, Cumhurbaşkanı’nın devrilmesini kınamıştır, ama bunu darbe olarak nitelendirmemiştir. Birleşmiş Milletler gibi insani yardıma devam etmektedir. 7 ağustos tarihinde, Dışişleri Bakan Muavini (“devlet müsteşarı”) Nuland’ı cuntayla görüşmesi için Niamey kentine göndermiştir. 9 ağustos tarihinde, Dışişleri Bakanı Blinken, Nijer, Cedeao ve Fransa’yı krize “barışçıl bir çözüm” bulmaları için ikaz etmiştir.

Almanya, Afrika’da kendine yer edinmeye çalışmaktadır. Şansölye Scholz bu sebeple mayıs 2022’de Nijer, Senegal ve Güney Afrika’yı, Ekonomi Bakanı Habeck Namibya ile Afrika’yı aralık 2022’de, şubat 2023 tarihinde Finans Bakanı Lindner Mali ve Gana’ya ziyarette bulunmuştur. Darbenin ardından, Avrupa Birliği Fransa’yı takip etmiş ve yaptırım kararı almıştır. Zaman geçtikçe, İsveç ile Almanya Fransa’dan ayrılmış ve her türlü askeri müdahaleye karşı tavır almışlardır, bu müdahale Afrikalı olsa dahi, ki bu Fransa’nın teşvik ettiği bir seçenektir. Alman sefiri sınırdışı edilmekle tehdit edilmemiştir.

Emekçilerin sınıf bağımsızlığı ve enternasyonal dayanışması!

Nijer’de işçi sınıfı bir sınıf olarak ortaya çıkmalı, tüm sömürüler ve baskılarla mücadele etmeli, şekli ne olursa olsun İslamcı gericiliğe karşı çıkmalı ve emperyalizmle mücadeleyi güçsüz ve yozlamış generallerin ellerinden söküp almalıdır. Bunda muvaffak olmak için işçi sınıfının acil sloganları şunlar olacak ihtilalci bir işçi partisi oluşturması icap eder:

• Tüm üsler kapatılsın!
• Cunta haberleri hiçbir şekilde sansürlemesin!
• Maaşlı çalışan sendikaları cuntayla tüm ilişkisini kessin!
• Cihatçılara ve müdahale tehditlerine karşı işçi ve köylü milisleri oluşturulsun!
• IMF, Dünya Bankası ve büyük kuvvetlere olan kamu borçları iptal edilsin!
• Petrol, uranyum ve altın imalatıyla ihracatında işçi kontrolü sağlansın!

Komşu devletlerde, emekçiler Nijer halkını korumak ve onunla işçi ve köylü konseylerine dayalı hakiki bir demokrasiye yolu açmak için ayağa kalkmalıdır:

• Cedeao Nijer’de hiçbir askeri müdahale tehdidinde bulunamaz!
• Yaptırımlara derhal son verilsin!
• Tüm ecnebi birlikler, dışarı!
• Sahel Afrika’sı Sosyalist Federasyonu tarafından sömürgeye dayalı hudutlar lağvedilsin!

Fransa’da, ki bu ülkenin işçi sınıfında binlerce Nijer kökenli emekçi bulunur (ve yüzlerce Nijer’li genç bu ülkede öğrenimini sürdürmektedir), işçi partileri, maaşlı çalışan sendikaları ve öğrenci sendikaları kendi açgözlü burjuvazilerine ve onun hükumetine karşı tavır almalıdırlar:

• Fransız birlikleri Nijer’den çekilsin! Tüm Fransız askeri üsleri kapatılsın!
• Nijer’e karşı yaptırımlara son! Fransız devletine ve bankalarına olan borçlar iptal edilsin!
• Nijer’li emekçi ve öğrenciler için seyahat ve ikamet hakkı tanınsın!

9 eylül 2023 Sürekli Devrim Kolektifi (Arjantin, Avusturya, Fransa, İspanya, Türkiye)