Harbe saplanan Rus emperyalizmi

24 şubat 2022 tarihinde Ukrayna’yı işgal etmeye karar vererek Putin iki defa yanılmıştır. Kendi ordusunun kapasitesi konusunda yanılmıştır ve simetrik bir şekilde Ukrayna’nın direniş kabiliyeti mevzusunda da yanılmıştır. Birkaç günde Kiev’i almayı öngören işgalin ilk başarısızlığı, birliklere faşist bir rejimi devirecekleri söylendiği halde kötü karşılamalar ve birçok asker ve teçhizat kaybıyla askeri operasyonların kaotik yönetimi, Patrik Kiril’in tüm kutsamalarına rağmen Rus emperyalizminin zafiyetini göstermiştir.

Milli hissi seferber ederek, Batılı istihbarat servislerinin yardımıyla, birliklerin talimi ve NATO mensubu ülkelerin teçhizat yardımıyla Ukrayna, hâlâ Ukrayna topraklarının %20’sini işgal eden Rus ordusunu kuzey, doğu ve kısmi olarak güneyde püskürtmeyi başarmıştır. Bundan beri, cephe donmuş gibidir, on binlerce zayiata rağmen ne bir taraf ne de diğeri stratejik bir ilerleme gösterememiştir.

2014 senesindeki Kırım’ın ilhakı ve Donbas’ın parçalanmasında olduğu gibi, Putin Rus ordusundan bağımsız birçok milis kuvvetlerini kullanmıştır ki bunlara Putin’in Çeçenistan’ın yönetimini devrettiği Ramzan Kadirov’un İslamcı milisleri ile Patriot, Redut ve Wagner özel orduları da dahildir.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Academi (eski Blackwater), KBR, MVM, Vinnell, Custer Battles… şirketleri için geçerli olduğu gibi Wagner, devlet aygıtının zirvesiyle yakından ilişkili kapitalist bir şirkettir. Patronu oligark Prigojin’dir, komutanı Neonazi Utkin’dir ve az veya çok tecrübeli paralı askerlerden ve mahkumlardan oluşur. Wagner milisi, 2018 senesinde Rus devleti için Donbas’ta, 2015 senesinde Suriye iç savaşında, 2020 senesinde Libya iç savaşında, Rvanda’yı da dahil eden Orta Afrika’daki çatışmalarda… müdahalelerde bulunmuştur.

Fakat bu milisin Ukrayna’daki mevcudiyeti, Prigojin’in özerk komutası kapsamında olmuştur, orduyla rekabet halinde meydana gelmiştir bu ve Rus emperyalizminin zafiyetinin ayrı bir ispatıdır. Ukrayna’nın emperyalist Rus saldırısına karşı direnişi şimdilik Rus iktidarının siyası zorluklarının büyümesinin başlıca sebebidir. Hakikaten de Rus proletaryası büyük ekseriyetiyle olaylara seyirci kalmıştır, ne Putin’in başlattığı harbe kendiliğinden bir destek vermiş, ne de kuvvetli teşkilatlı bir muhalefette bulunmuştur. İktidar, birkaç bin muhalifin büyük kentlerdeki cesur ve tekrar eden gösterilerini coplamalar, gözaltılar (Novaya Gazeta’ya göre 2000), emirlerine amade adalet sisteminin para cezaları ve hapis cezaları ile bastırmayı başarmıştır.

Buna rağmen, eylül 2022 tarihinde karar verilen kısmi seferberliğin ardından askere alınmak istemeyen yüz binlerce kişinin hudutların dışına kaçışına mani olacak siyasi kuvveti bulamamıştır.

Rusya emperyalisttir

Stalin devrinde SSCB’nin kapitalist olduğuna inanan bir tek Büyük Britanyalı SWP vardı. Günümüzde, hâlâ Rusya’nın kapitalist olmadığına inanan “Marksist” teşkilatlar mevcuttur: Fransa’dan LO, Arjantinli PO ile PTS, vs

Tüm Rus burjuvazisi aynı kalıptan gelmektedir: emekçilerin kolektif kalmış ekonomisini kontrol etmedikleri Sovyetler Birliği’nin 1991 senesindeki parçalanması ve 1992 senesinde kapitalizmin geri gelmesi (“şok terapisi”). Gorbaçov’un ekonomiyi daha fazla piyasa ekonomisi katarak modernleştirmesinin başarısızlığının ardından Yeltsin bu planı terk etmiş, iş gücünü emtiaya çevirmiş, dejenere işçi devletinin devlet mülklerinin yüksek mevkilerdeki eski Stalinist bürokratlarca ve gangsterlerce sahiplenilmesine yolu açmıştır. Ekonominin piyasalaşması, işsizliğin tekrar ortaya çıkışı, gelir ve varlık eşitsizliklerinde sıçrayış buradan gelir.

1999 senesinden itibaren, ecnebi kapitalistlere satılabilecekleri satan oligarklar Putin tarafından ya azledilmişler ya da tasfiye edilmişlerdir. Yeltsin’in himayesine aldığı istihbarat servislerinin (FSB) bu eski mensubu, küresel ölçekte sanayi ve banka şirketlerini konsolide etmiş ve Rus milliyetçiliği ile Hrıstiyan dinini tekrar etkinleştirerek burjuva bir devleti küçülmüş bir ülkede yapılandırmıştır. Rusya, en az 1914 senesindeki kadar emperyalist bir karaktere bürünmüştür (Lenin, Rus imparatorluğunu geri kalmış yanlarına rağmen açıkça emperyalist bir kuvvet olarak tanımlıyordu), milli azınlıkları kuvvet kullanarak hudutları dahilinde tutarak, Amerika Birleşik Devletleri tarafından hudutları etrafındaki askeri çevrelemeyi gevşetmeye teşebbüs ederek, Asya ve Afrika’da yerini rakiplerine karşı (Amerika Birleşik Devletler, Çin, Almanya, Japonya, Fransa, Büyük Britanya…) teminat altına almak için müdahalelerde bulunarak.

Dolayısıyla bir Putin, bir Prigojin veya mesela bir zamanlar Putin’in başbakan muavini olan petrol şirketi Rosneft’in yöneticisi bir Seşin arasında hiçbir nitelik farkı yoktur. Hepsi birbirini tanır, beraberce iş yapar ve bunların ticari ve siyasi uzantıları yakından alakalıdır.

Rus burjuvazisinin bölünmeleri

Fakat askeri alandaki zorluklarla Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin aldığı yaptırım kararları ve komşu Çin’e daha büyük bağımlılık içeren bunların siyasi ve ekonomik neticeleri karşısında milli burjuvazi yapılması gerekenler konusunda bölünmüştür.

Hatırı sayılır gelir kaybı oluşturan Ukrayna’daki bu ölümcül maceraya en kısa zamanda son vermek isteyen Rus burjuvazisinin mühim bir fraksiyonu mevcuttur ama yarı diktatörlük rejiminde şimdiye dek herkese açık bir şekilde tavır alacak kuvveti yoktur. Navalny’nin hapse atılması bir misal teşkil etmektedir.

Herkese açık bir şekilde birbirleriyle çarpışan iki fraksiyonun her ikisi de günümüzde emperyalist harbin devamını istemektedirler. Ancak kullanılacak araçlar ve buradan çıkışla bunu yapacak rejimin şekli mevzusunda anlaşmazlık yaşamaktadırlar.

Putin’in arkasında saflanmış fraksiyon harbin devamını istemektedir, ancak iç ve dış siyaseti kontrol edebileceğini düşündüğü sınırların dışına itmeden. Beynelmilel açıdan bu fraksiyon, teknik olarak mümkün olan Ukrayna’yı yenmek için taktik nükleer silahların kullanımının ekonomik yaptırımları çok arttıracağını ve Rusya’yı yalıtacağını bilmektedir. İç siyaset bakımından da bu fraksiyon, toplumun tam askerileştirilmesinden çekinmektedir, “genel seferberliğin” işçi sınıfının, milli azınlıkların, kadınların, gençliğin direnişine yol açmasından çekinmektedir çünkü şimdilik emekçiler kolektif olarak bir tepki göstermemiş olsalar da genç erkeklerin ekseriyetinin cepheye gitmesi gerekirse işler değişebilir. Bu fraksiyon ampirik olarak, günü kurtaracak şekilde iktidarı yönetmektedir.

Ortaya çıkan diğer fraksiyon ise askerileşmenin, seferberliğin ve muhaliflere yapılan baskının artması taraftarıdır. Prigojin, bunun uç noktasını temsil etmektedir, ancak devlet aygıtı ve burjuvazi içinde muhakkak destekçileri bulunmaktadır, hiç olmazsa elde ettiği konum sebebiyle. Prigojin’in müdafaa ettiği şey, aşırı askerileşme ve askerden kaçanlara, aciz generallere, harpten istifade edenler ve (kendisinin de dahil olduğu) yolsuzluğa bulaşanlara karşı popülist söylemleriyle açıkça faşizmin yoludur.

Şayet elitin çocukları götlerini güneşte bronzlaştırırken normal Ruslar çocuklarını metal tabutlarda teslim almaya devam ederlerse, Rusya iç savaşa sebep olan 1917 ihtilallerinin türünde bir krizle karşı karşıya kalabilir. Bölünme tıpkı 1917 senesindeki gibi bir ihtilalle neticelenebilir. Rusya’yı kaybedebileceğimiz bir vaziyetteyiz. (Prigojin, 24 mayıs)

Sıkıyönetime geçilmesini, genel seferberlik ve harp ekonomisini hararetle tavsiye etmektedir. Böylece iki fraksiyon arasındaki karşıtlık sadece askeri değil, siyasi bir boyut ta almaktadır.

Prigojin’in darbe teşebbüsü

Bu iki fraksiyon arasındaki mücadele, Rus ordusunun yüksek rütbeli bir subayının Wagner birlikleri tarafından yakalanması ve alıkonulmasıyla, Wagner’in Rus ordusunu kendi konumlarını bombalamakla ve kendilerine silah ve mühimmat vermeyi reddetmesiyle suçlamasıyla vs. Bakmut kentindeki çarpışmalar esnasında şiddetlenmiştir.

Oraya dek Prigojin’i koruyan Putin’in rızasıyla, Rus ordusunun komutası bilhassa Wagner olmak üzere tüm milisleri kontrol altına alma ve operasyonlar mevzusunda tüm tenkitleri susturma kararı vermiştir. İlk olarak Wagner’in doğrudan hapishanelerde adam toplamasına son verilmiş, ardından Rus askeri komutasına bağlılık manasına gelen bir kontrato imzalama mecburiyeti getirilmiştir. Prigojin’in tepkisine ve tam olarak hazır olmadan darbe teşebbüsüne yol açan hususlar bunlardı, çünkü bu onun için kuvvetlerinin çok kısa vadede yok olacağı manasına geliyordu.

23 haziran tarihinde, “tek mermi bile sıkmadan” Rostov kentini son derece kolay bir şekilde ele geçirmiş, ardından Moskova istikametinde Rus başkentine yaklaşık 200 kilometre mesafeye kadar binlerce adam ve askeri teçhizatla hava kuvvetlerine bağlı düşürülen birkaç uçak ve helikopter haricinde ciddi bir direnişle karşılaşmadan 800 kilometre katetmişlerdir. Aksine, en azından ordunun bir alayı onlara bağlılığını ilan etmiş, diğerleri ise çarpışmayı reddetmişlerdir. Prigojin, nüfusu ve milli muhafızları “kurtuluşa” çağırmış, fakat kardeşleşme sahneleri sınırlı kalmıştır.

İç savaşı başlatan Putin’dir. Bir iki dejenere adamı [Rus ordusunu komuta eden generalleri] emekliliğe sevk edeceğine tüm Rusya’da harbe en hazır üniteyi etkisizleştirme emrini vermiştir. Bir veya iki hainin hayatı, 25000 kahramanınkilerden daha yüksek tutulmuştur. (Prigojin, 23 haziran)

Vaziyetin ciddiyeti karşısında Putin FSB’yi seferber etmiş ve millete bir konuşmada bulunmuştur.

Rusya günümüzde istikbali için en zor savaşı vermektedir, Neonazilerin saldırısını ve onları komuta edenleri püskürtmektedir. Batının tüm askeri, ekonomik ve bilişsel aygıtları bize karşı dönmüş durumdadır. […] Halkımızın hayatı ve emniyeti için savaşmaktayız… Bizi zayıflatan her şey bir köşeye konulmalıdır. Dış düşmanlarımız bizi içeriden zayıflatmak için tüm argümanları kullanmaktadırlar. Böylece, birliğimizi bölen eylemler, cephede çarpışmakta olan silah arkadaşlarımıza karşı, halkımıza karşı bir ihanettir. Ülkemizin ve halkımızın sırtına saplanan bir hançer darbesidir. 1917 senesinde meydana gelen de tam olarak budur, ülkemiz Birinci Cihan Harbi’ne katıldığında ama zafer ondan çalındığında. Ordunun arkasında yapılan entrika ve kavgaların en büyük felaket oldukları ortaya çıkmıştır, ordu ve devlet yok edilmiş, devasa topraklar kaybedilmiştir ve bu da bir trajediye ve iç savaşa yol açmıştır. Ruslar Rusları öldürüyorlardı, kardeşler kardeşleri öldürüyorlardı. Ama bundan istifade edenler çeşitli fırsatçı siyasiler ve ülkeyi bölen ve onu parçalara ayıran ecnebi kuvvetler olmuştur. Bunun tekrar etmesine müsaade etmeyeceğiz. (Putin, 24 haziran sabahı)

Prigojin buna derhal Telegram üzerinde şu cevabı vermiştir: “Putin kötü seçimi yaptı. Kendisi için en kötü olanı. Yakında yeni bir başkanımız olacak”.

Son anda varılan ama hiçbir şeyi çözmeyen anlaşma

Ancak, Yunanların dediği gibi “kupayla dudaklar arasındaki mesafe uzundur”. Prigojin, “halka” yaptığı çağrılara rağmen darbe teşebbüsü için siyasi veya askeri ağırlığı olan hiçbir destek görmemiştir. Bunun aksine temkinli bir şekilde önde gelen askeri ve siyasi yetkililer Putin’den yana tavır almışlar veya sessiz kalmışlardır. Belirleyici destekten yoksun kalan Prigojin, bir boşluğa doğru ilerlemekteydi.

Diğer yandan Putin hiçbir şeyden emin değildi, bilhassa Prigojin’in paralı askerlerine karşı göndereceği silahlı kuvvetlerin sadakatinden ve cesaretinden. 1917 senesinde yaptığı atıf, kendisini çar (veya Kerenski) tarafında gördüğünü, ihtilali vatana karşı bir ihanet olarak kınadığını göstermekteydi. Ancak bu, ona rejiminin sağlamlığı mevzusunda teminat veremiyordu. İlerlemelerinin süratinin gösterdiği gibi Moskova’ya doğru yürümüş olan 25000 adamı derhal ezme imkânı olmaması, her şeyin mümkün olduğuna bir işaretti.

Bu iki rakip her türlü ihtilal riskini bertaraf etme konusunda hemfikirdi, her ne kadar 1917 senesinin aksine Rusya’da ihtilalci bir işçi partisi bulunmasa da.

Böylece birbirlerine karşı kaçınılmaz bir şekilde ilerleyen bu iki kuvvet şaşırtıcı bir şekilde 24 haziran öğleden sonrasında bir anlaşmaya varmışlardır ve bun anlaşmanın tam içeriği herkese açık değildir. “Hainlerin” lideri adamlarına geri dönme talimatı vermiştir. Tümü affedilmiştir ve haklarında soruşturma açılmayacaktır. Sanki bir sihirbazın şapkasından çıkardığı tavşan gibi ortaya çıkan Beyaz Rusya başkanı Lukaşenko, Prigojin ve onu takip etmek isteyen paralı askerlere ülkesini açacaktır. Diğerleri ya evlerine dönmeye, ya da Rus ordusuyla sözleşme imzalamaya davet edilmiştir.

Ertesi günden itibaren, en az 12 ülkede para karşılığı diktatörler ile yozlaşmış devlet liderlerini korumak ve ayrıca tabii kaynakları Rus emperyalizminin hesabına yağmalamaktan oluşan Wagner’in Afrika’daki görevleri, Putin’in Dışişleri bakanı olan Lavrov tarafından teyit edilmiştir.

Yeniden Ukrayna’da füze ve insansız hava aracı saldırıları tertip edilmiştir, sanki hiçbir şey olmamış gibi.

Rusya’da ihtilalci bir işçi partisinin temelini atmak

Halbuki bu darbe teşebbüsü kendisinin istediği emperyalist bir harbe saplanmış ve ne bu harpten muzaffer olarak çıkamayan ne de Ukrayna’dan yenilmiş olarak çekilemeyen Rus rejiminin derin bir zayıflamasına işaret etmektedir. Putin’in daha sonra zehirlense veya bir trafik kazasına kurban gitse de “hain” Prigojin’e karşı çekingenliği, bu zafiyeti göstermektedir. Putin’in git gide daha az saklayabileceği Rus burjuvazisinin fraksiyonları arasında başka çekişmelerin mümkün olduklarını göstermektedir. Fakat aynı zamanda Rus proletaryasının kendi sınıf zemininde olaylara müdahil olabileceğini de gösterebilir.

Bunun için, Rus proletaryasında eksik olan şey bir sınıf programıyla bir sınıf siyasi teşkilatıdır. En ufak milli ölçekte ekonomik bir talep, en ufak demokratik talep, Putin’de cisimleşen kapitalist yarı diktatörlük rejimiyle karşı karşıya gelmektedir. Bu, taleplerin derhal ihtilalci oldukları manasına gelir, çünkü bu taleplerin karşılanmaları rejime ölümcül darbeler indirilmesini, rejimin devrilmesini gerektirir. Dolayısıyla bu sınıf teşkilatı tutarlı ve ileri sürdüğü hedeflere sadık olmak için kaçınılmaz bir şekilde sadece ihtilalci olabilir.

O zaman Rus işçi sınıfının ihtilalci teşkilatını oluşturmasına imkân sağlamak için Bolşevik partinin geleneğine tekrar bağlanmak ve bu programın tuğlalarını birleştirmek icap eder.

Bu programın ön saflarında şunlar olmalıdır:

• İşçi sınıfının, Rus nüfusun ezici ekseriyetinin sulha ihtiyacı vardır, komşumuz Ukrayna’lılara karşı emperyalist bir harbe değil.
• Rus burjuvazisinin Ukrayna’ya karşı giriştiği sömürgeci harbe derhal son verilsin!
• Rus birlikleri geri çekilsin, fethedilen topraklar Ukrayna’ya geri verilsin!
• Cephedeki askerler, silahlarınızı generallerinize doğrultun, çatışmaların derhal son bulmalarını dayatın!
• Cephedeki tüm askerler derhal ailelerine geri dönebilsinler!
• Erler için demokratik haklar tesis edilsin!

Ukrayna hükumeti kapitalist bir hükumettir. Kuvvetli bir şekilde, Rus emperyalizmine karşı NATO dahilinde veya etrafında gruplanmış kuzey Amerikalı ve Batı Avrupalı emperyalistler tarafından desteklenmektedir. Fakat Rus proletaryasının Ukrayna proletaryası ile çatışmada hiçbir menfaati yoktur. Aksine, eğer Rus proletaryası generallerine rağmen sulhu dayatmayı başarırsa, Ukrayna proletaryası ile tekrar bağları kurmak imkânını bulabilir ve beraberce özgürleşmeleri için mücadele edebilirler.

Putin hükumeti hiçbir muhalefete hoşgörü gösteremez, gözaltılar, coplamalar, yargılamalar ve hapis cezaları onun yegane cevabıdır.

• Tüm siyasi mahpuslar derhal salıverilsin!
• Memorial derneği yasallaştırılsın!
• Milli azınlıkların demokratik hürriyetlerine saygı gösterilsin!
• Devlet ile Ortodoks Kilisesi ayrılsın!

Emperyalist harbi başlatanlar Rus kapitalistlerdir, Putin ve Rusya’da işçi sınıfı tarafından üretilen tüm zenginlikleri gasp eden, Afrika’da üretilen zenginlikleri çalan ve onların üstüne çöken ve Ukrayna’ya da aynı sebepten dolayı saldıran kliği ile onların hükumetidir.

• Ne Putin, ne Prigojin!
• Kahrolsun kapitalistlerin hükumeti!
• Emekçi, öğrenci ve asker şûraları kurulsun!
• Tüm oligarkların mallarına el konulsun!
• Rusya’da 1917 eylül ihtilali ile ve bilhassa proleter enternasyonalizmle bağlarını yeniden kuran emekçi hükumeti kurulsun!

Diğer ülkelerin işçi hareketine gelince, esas düşmanının kendi burjuvazisi olduğunu hatırlamalı ve Rusya’daki kardeşlerinin sınıf mücadelesini şunlar için mücadele ederek cesaretlendirmelidir:

• NATO lağvedilsin,
• Amerikalı birlikler Avrupa’dan çekilsin, tüm Amerikalı, Fransız, Britanyalı… üsler kapatılsın, donanmalar beynelmilel sulardan çekilsin, kendi devletleri başka devletlerin işine karışmasın,
• Ukrayna’da Zelenski tarafından askıya alınan demokratik hürriyetler yeinden tesis edilsin, Rus lisanına Ukrayna devleti saygı göstersin, Donbas nüfusu kendi kaderini kendisi tayin etsin.
• Tüm burjuva hükumetler devrilsin, Rusya ve Ukrayna’ya açık Sosyalist Avrupa Birleşik Devletleri kurulsun.

29 haziran 2023, Sürekli Devrim Kolektifi (Arjantin, Avusturya, Fransa, İspanya, Türkiye)